Houd jij je bezig met het design van website of apps, of heb je regelmatig contact met het UX-team binnen jouw bedrijf? Dan heb je de term usability testing vast wel eens voorbij horen komen. Een goede website of applicatie doorloopt namelijk regelmatig zo’n test om te zorgen dat de gebruiksvriendelijkheid zo optimaal mogelijk is en aan alle behoeftes van de gebruiker wordt voldaan. Door aan de slag te gaan met usability testing maak je het niet alleen je gebruiker zo makkelijk mogelijk, je zorgt ook voor meer conversies en je bespaart tijd en geld door in een vroeg stadium bepaalde problemen te tackelen. We vertellen je er meer over.
Meer over usability
Usability gaat over de vraag hoe gebruiksvriendelijk iets is. Online gaat dit vaak over websites, apps of platformen. Door in te zetten op usability bereik je twee doelen: aan de ene kant bied je bezoekers een optimale gebruikservaring, aan de andere kant vergroot je de kans dat ze tot conversie overgaan. Want hoe beter ‘usable’ je site is, hoe eerder potentiële klanten iets van je kopen, downloaden of vragen. Daarmee is usability dus een krachtige marketingknop om aan te draaien.
Wat is usability testing dan?
Met een usability test, of gebruikerstest, wil je er dus achter komen hoe gebruiksvriendelijk jouw website of applicatie is. Dit kan om verschillende processen gaan, bijvoorbeeld iets kopen en afrekenen in een webshop, een reparatie aanvragen of de status van een bestelling checken. Je wilt inzicht krijgen in hoe je gebruikers dit ervaren, zodat je het zo optimaal mogelijk kunt inrichten. Met een usability test kom je erachter waar bepaalde emoties vandaan komen zoals frustraties, maar ook juist blije en voldane gevoelens. Alles wat er gebeurt tijdens de test wordt vastgelegd, zodat je achteraf goed onderbouwde keuzes kunt maken.
Een dag niet getest, is een dag niet geleerd
Wanneer voer je een usability test uit?
Het hangt er natuurlijk vanaf of je met een nieuw idee aan de slag gaat, of een bestaand proces wilt optimaliseren. Bij een nieuw idee kun je niet vroeg genoeg beginnen met een usability testing. Ga al zo snel mogelijk met een paper prototype of wireframes testen, zodat je in een vroege fase problemen kunt tackelen. Hoe eerder je test, hoe eerder je weet wat de gebruiker nodig heeft. Als je er later pas achter komt dat iets niet goed werkt of er bepaalde dingen missen, kost het een programmeur vaak meer tijd (en dus geld) om het achteraf nog aan te passen. Het is slim om gedurende de ontwikkeling van een nieuw idee regelmatig te blijven testen. Zo weet je zeker dat je design nog aansluit bij de behoeftes van je gebruikers.
Nog niet helemaal overtuigd? Bekijk dan eens deze video:
The amount of time that programmers spend on rework that is actually avoidable, is 50% of their time. And the cost of fixing an error after development is 100 times that of fixing an error before development of the project is completed.
De resultaten van een usability test
De resultaten van een usability test kunnen ontzettend uiteenlopen. In de meeste gevallen zul je zien dat er (kleine of grote) onduidelijkheden of frustraties zijn bij je gebruikers. Dit is natuurlijk ontzettend waardevolle informatie die je kunt gebruiken om het proces op je website te verduidelijken en nóg gebruiksvriendelijker te maken. Zo zorg je ervoor dat mensen minder snel afhaken en sneller converteren. Wanneer je het product net hebt gelanceerd of het al een tijd in de markt is, kun je door te testen achterhalen in hoeverre het product aan de verwachtingen voldoet. Ontbreekt er nog iets in de interface? Kunnen we geld besparen door het efficiënter in te richten? Een usability test vertaalt zich vervolgens in een lijst met concrete actiepunten om de klantbeleving (nog) beter te maken. Vaak zijn dit actiepunten voor het UX design of voor de UX copy.
ls je een goede website wilt, móet je testen - Steve Krug (schrijver van Don’t make me think)
Hoe voer je een succesvolle usability test uit?
Oké, we gaan er vanuit dat we je overtuigd hebben: usability testing is essentieel en onmisbaar in jouw ontwerpproces! Maar hoe voer je dan een goede usability test uit? Elk product en elke test is natuurlijk uniek, maar je doorloopt altijd de volgende stappen:
1. Data (als het om optimalisatie gaat)
Als je bestaande pagina’s wilt optimaliseren kun je bijvoorbeeld uit Google Analytics data halen die aantoont op welke pagina’s de meeste bezoekers afhaken en dus wel wat optimalisatie kunnen gebruiken.
2. Doel en onderzoeksvragen
Welke pagina ben je aan het ontwikkelen? Of welk idee wil je uitwerken? Wat is het doel van je usability test? Zorg dat je een duidelijke hoofdvraag en deelvragen hebt. Als je dit duidelijk in beeld hebt, houd je de focus en haal je het meest uit je usability test.
3. Kies de onderzoeksmethode
Je hebt verschillende methodes om je usability test uit te voeren. Ten eerste kun je kiezen voor een moderated- of unmoderated-test. Een moderator observeert de gebruikers en stelt vragen bij elke frons, zucht of glimlach. Zo weet je precies waar bepaalde emoties vandaan komen. Een unmoderated-test is zonder observeerder, wat in sommige gevallen prima kan, bijvoorbeeld bij een bestaand ontwerp (je bespaart dan tijd en geld).
Daarnaast kun je ook kiezen voor een remote- of on-site-test. Remote (op afstand en online) is handig voor testen in corona-tijd, gaat vaak sneller en mensen zitten op hun gemak op een locatie naar keuze. On-site kun je beter observeren en sneller ingrijpen als er iets misgaat met de techniek, maar je haalt mensen ook uit hun comfortzone. Denk goed na over welke methode het beste past bij jouw onderzoek.
4. Bepaal je deelnemers
Aan de hand van je doelgroep bepaal je wie je gaat benaderen voor jouw test. Afhankelijk van het soort test dat je gaat uitvoeren is over het algemeen het optimale aantal deelnemers vijf. Het gaat in dit geval niet om kwantiteit, maar kwaliteit. Meer dan vijf deelnemers levert je niet per se meer inzichten op, terwijl de kosten wel flink stijgen (als je voor A/B testen gaat op je website, is dit anders, hierbij wil je juist zoveel mogelijk inzichten verzamelen).
5. Het usability testplan
Maak een draaiboek voor de gebruikers, een stappenplan. Zo heeft iedereen helder in beeld wat er moet gebeuren en wordt er niet teveel afgedwaald van de onderdelen waar jij graag feedback op wilt krijgen.
6. De usability test
Tijdens het testen leg je alles vast, zodat je achteraf een goede analyse kunt maken. Meestal maak je een video-opname en notities. Hoe meer informatie, hoe beter.
7. Resultaten analyseren en aan de slag
Na het testen analyseer je de resultaten grondig en dat vertaalt zich in een lijst met concrete actiepunten om de klantbeleving (nog) beter te maken.
Veelgebruikte usability testing-tools
Er zijn veel verschillende tools die je helpen bij het uitvoeren van een goede usability test.
Voor remote testing:
Voor het testen op afstand kun je gebruik maken van verschillende UX-tools die je helpen om succesvolle gebruiksonderzoeken uit te voeren. Je kunt ze gebruiken op ieder apparaat zowel moderated als unmoderated:
Voor on-site testing:
Als je live een usability-test uitvoert, wil je zoveel mogelijk data vastleggen. Dit doe je door een schermopname en/of video te maken, maar ook heb je eye-tracking tools die precies vastleggen waar je deelnemer naar kijkt:
- Een conferencing tool zoals MS teams, Google Meet of Zoom om een opname te maken van de gebruiker
- Gazerecorder: een tool voor eye-tracking
A/B testing voor live online testen:
Met een A/B testing tool kun je live iets aanpassen op je website, zoals de kleur of tekst op een bepaalde knop om te kijken wat beter werkt. Dit zijn een aantal tools waarmee je goed kunt A/B testen:
Een usability test uitvoeren in een UX-lab
On-site testing in je eigen UX-lab geeft je maximale controle over de apparatuur en kun je snel inspringen als er technische problemen ontstaan. Wil jij leren hoe je zo’n test succesvol uitvoert in een UX-lab? Je leert het tijdens onze eendaagse training Usability Testing in UX-lab. Na de training kun je zelf een goedkope, snelle gebruikerstest uitvoeren en waardevolle observaties vastleggen.
