Er is een verhaal over Jezus dat ik een mooie metafoor vind van hoe je met je creativiteit om kunt gaan. Een aantal mannen zijn aan het vissen en ze vangen niet bijster veel. Jezus raadt ze aan om hun visnet eens aan de andere kant van het schip uit te gooien. En opeens vangen ze heel veel vis.
De verschillende kanten van creativiteit
Lang verhaal kort: ben je het met je creativiteit al lang bezig het aan 1 kant te proberen, experimenteer dan eens met een andere kant!
In creativiteit zou je kunnen zeggen dat er veel uitersten zijn, verschillende kanten van je schip waar vanuit je kunt vissen in de hoop die ene mooie vis te vangen. Ik noem er een paar:
- Divergeren (zoveel mogelijk ideeën en oplossingen bedenken), versus convergeren (vanuit meerdere ideeën toewerken naar kiezen en uitvoeren)
- ‘Focused’ creativiteit versus ‘de-focused creativity’
- Alleen creatief bezig zijn versus samen creatief bezig zijn of creatief sparren
- Veel tijdsdruk versus zeeën van tijd
Doorbreek je creatieve patronen
In het werken met creatieve studenten en professionals merk ik dat mensen vaak voorkeurspatronen hebben ontwikkeld in hoe ze creatief werken. Sommige mensen zijn bijvoorbeeld heel creatief en worden overspoeld door ideeën maar maken nooit iets af. Anderen hebben juist moeite om bij een opdracht eerst de ruimte op te zoeken om te divergeren, ze springen direct naar dat ene idee, laten het niet los, voeren het uit maar zijn er niet altijd tevreden mee of hebben niet ‘diep genoeg gevist’.
Wat werkt voor jou, focus of juist loslaten?
Ik ben daar zelf ook een voorbeeld van. Als ik schrijf, is mijn neiging om ideeën heel lang bij me te houden, de diepte in te gaan, nog meer onderzoek te doen, lang wachten voor ik feedback krijg of vraag en alleen te werken. Door trial en error kwam ik erachter dat het voor mij veel beter werkte als ik samen met een theatergroep ging werken, ideeën snel communiceerde, snel feedback kreeg, duidelijke deadlines had met tijdsdruk.
Je kunt natuurlijk wachten tot je dit door trial en error leert, door steeds je hoofd, neus of hart te stoten, maar je kunt ook zelf gaan experimenteren met de dimensies om te kijken wat voor jou werkt. Dus dit artikel is voor mij ook een experiment, ik heb het in een uur geschreven en heb het zo snel mogelijk naar een editor gestuurd.
Creativiteit in werk die je baas niet ziet
Een belangrijk aspect aan creativiteit is ook of je dat heel gefocust doet, door bijvoorbeeld elementen of ideeën met elkaar te combineren, hard te werken of dat je dat doet door uit het raam te staren, te lummelen en een rondje te wandelen.
Het probleem is vaak dat dat laatste in een werksetting niet altijd gewaardeerd wordt. Maar hersenonderzoek laat zien dat als mensen even NIET met een taak bezig zijn de hersenen juist MEER activiteit gaan vertonen. Ze komen in de default modus en gaan juist hard aan het werk voor je door zichzelf op te ruimen, verbanden te leggen problemen op te lossen waar je mee bezig was. Wel heel jammer dat je baas dat niet ziet.
Laat je inspireren door kunstenaars en denkers
Een prachtig kunstproject dat blootlegt hoe productiviteit en creativiteit elkaar bijten is ‘the trainee’ van Pilvi Takala. In een setting waar normaal gesproken heel hard gewerkt wordt, Deloitte, stond ze bijvoorbeeld urenlang stil in de lift. Als mensen vroegen wat ze deed, zei ze bijvoorbeeld: ‘ik denk na’.
De meeste mensen beschrijven ook hun ‘aha’ momenten als ze onder de douche staan, wandelen, sporten, niet bewust met een probleem bezig zijn. Ook meditatie kan een manier zijn om een ander deel van je creatieve brein aan te zetten. David Lynch beschrijft in zijn boek ‘How to catch a big fish’ hoe dat hem hielp in zijn creativiteit. Anderzijds hebben sommige mensen er juist baat bij om niet alleen maar met ‘mind-wandering’ bezig te zijn maar juist een keer heel gefocust aan een creatief project te werken.
Hoe creatief werk jij?
Dus vraag jezelf eens af: hoe doe jij dat? Naar welke kant neig jij? En wat zou je kunnen uitproberen? En dan kom je uit bij taoïsme, yin-yang: je vermindert waar te veel van is, en voegt iets toe waar tekort is.
Vind je het interessant om dit eens te onderzoeken of wil je meer weten over wat er in het brein gebeurt bij creatieve processen en hoe je daar je voordeel mee kunt doen? Kom dan eens langs bij mijn training ‘Creativiteit en innovatie’ of ‘Mindhacking your creativity’ (van mijn collega Gerwald Radsma).
